Kate Chopin
MÀU DA OAN NGHIỆT
“Em trai tôi và tôi đã bị xét xử từ lâu rồi. Chúng tôi vừa mới chào đời. Chúng tôi bị xét xử vì tổ tiên chúng tôi đã bị kết tội và kết án phải sống trong một thế giới có định kiến về chủng tộc.”…
“Cho dù giờ đây các ngài có tha bổng tôi, bản án kia cũng vẫn còn hiệu lực. Nó sẽ còn hiệu lực cho đến ngày tôi nhắm mắt, xuôi tay rời khỏi thế giới này.”
(Trích “Hãy để ngày ấy lụi tàn” của Gordon Gerald)
Và giờ đây, hơn 2 thế kỷ sau, mặc dù chủ nghĩa phân biệt chủng tộc đã bị xóa bỏ trên văn bản, nhưng nó vẫn âm ỉ hoặc “ẩn náu” trong các xung đột xã hội, dù cố ý hay vô ý. Chúng ta vẫn hy vọng rằng “ngày đó sẽ phai mờ” để mọi người thuộc mọi màu da luôn được sống vui vẻ, hòa bình và hạnh phúc trong một thế giới đầy tình người, đức tin, tình yêu và hy vọng.
Kate Chopin (1850–1904) tác giả của câu chuyện “Màu da oan nghiệt”. Bà sinh ra và lớn lên trong thời Nội chiến Hoa Kỳ (1861–1865), hiểu rõ những xung đột dẫn đến chiến tranh, chế độ nô lệ và phân biệt chủng tộc. Bà đã viết một câu chuyện thực sự bi thảm và đau lòng:
MÀU DA OAN NGHIỆT
Đó là một ngày đẹp trời và vui vẻ, bà Valmonde lái xe đến L'Abri để thăm Désirée và đứa con mới sinh của cô.
Cô bật cười khi nghĩ đến Désirée và đứa bé. Thấm thoát Désirée mới còn là một đứa trẻ thơ mà bây giờ đã tay ẵm tay bồng rồi. Cô nhớ lại lần chồng cô tìm thấy Désirée dưới cây cột đá cẩm thạch trước cổng trang trại Valmonde. Anh đã bế cô bé lên và cô bé đã thức dậy và bi bô "Dada" thật dễ thương. Một số người nghĩ rằng cô bé đã bị lạc vì cô bé đã đến tuổi tập đi. Những người khác tin rằng cô bé đã bị một nhóm người nhập cư Texas bỏ rơi khi họ đang băng qua Louisiana trên phà tại Coton Mais, ở vùng hạ lưu của các đồn điền bông. Bất chấp tất cả các lý thuyết và tin đồn, Désirée được coi là một món quà quý giá, một phước lành thiêng liêng mà Chúa đã ban cho gia đình Valmonde vì cô bé hiếm muộn và không thể sinh con. Sau đó, cô bé lớn lên xinh đẹp, dịu dàng, tốt bụng, được mọi người yêu mến và tôn thờ như một nữ thần đáng yêu của Valmonde.
Và cũng thật kỳ diệu khi 18 năm sau, Désirée cũng ngủ ngay dưới bóng cây cột đá cẩm thạch đó, khiến Armand Aubigny phải lòng ngay từ cái nhìn đầu tiên. Đó thực sự là tình yêu nồng cháy của gia đình Aubigny, một tình yêu sét đánh, một phát súng xuyên tim khi họ yêu nhau. Và một điều kỳ diệu nữa là tại sao Armand không biết Désirée trước đó, khi cô còn là một đứa trẻ?
Khi Armand lên 8 tuổi, cha của anh đã đưa anh trở về từ Paris vì mẹ anh đã qua đời.
Lần đầu tiên Armand gặp Désirée ở cổng trang trại Valmonde, cảm giác yêu đương và say đắm ấy đến thật nhanh chóng và mạnh mẽ – dữ dội như tuyết lở, sôi sục như cháy rừng và dữ dội như những cơn bão không thể ngăn cản…!
Ông Valmonde cũng thành thật nói rằng ông không biết nguồn gốc của Désirée, ông chỉ nuôi nấng và yêu thương cô. Armand quá yêu đến nỗi không quan tâm đến dòng dõi của Désirée. Ông Valmonde nhắc nhở ông rằng cô cũng không biết nguồn gốc hay phả hệ của mình.
Armand không cần biết, vì khi anh kết hôn với Désirée, anh sẽ đặt cho cô cái tên Aubigny, một gia đình quý tộc và được kính trọng ở Louisiana. Armand đã đặt mua đồ cưới từ Paris và phải kiên nhẫn chờ đợi mọi thứ đến để anh có thể kết hôn với Désirée.
Bốn tuần đã trôi qua, và Madame Valmonde vẫn chưa nhìn thấy Désirée hay đứa bé. Như thường lệ, khi bà lái xe vào L'Abri, bà đã bị sốc bởi cảnh tượng buồn thảm đến thế nào!
Trong nhiều năm, không ai nhìn thấy khuôn mặt của bà chủ, - mẹ của Armand - người vợ yêu dấu mà Aubigny đã kết hôn và chôn cất tại Paris; bà yêu quê hương của mình đến nỗi bà không bao giờ muốn rời xa nó, thậm chí không muốn đến thăm quê hương của chồng mình... Xa xa, một tòa nhà được quét vôi vàng với những ban công được xây dựng xung quanh. Những cây sồi già mọc trước nhà vươn những cành cây to, rậm rạp để che bóng mát, nhưng trông chúng thật buồn và u ám!
Con trai của Aubigny, mặc dù còn trẻ, đã áp đặt những luật lệ hà khắc đối với nô lệ trong trang trại, điều này luôn nhắc nhở họ về niềm vui của những ngày xưa khi Aubigny còn sống; vì anh ấy hào phóng, tốt bụng và khoan dung.
*****
Người mẹ trẻ dần hồi phục sau khi sinh, và Désirée cảm thấy thư giãn và thoải mái khi nằm trên ghế sofa. Cô ấy xinh đẹp và duyên dáng trong chiếc váy lụa trắng mỏng với ren mềm mại. Cậu bé nằm trong vòng tay cô, mặt áp vào bầu ngực ấm áp của cô, ngủ say. Người vú nuôi ngồi bên cửa sổ, quạt cho cậu bé bằng chiếc quạt lông công.
Bà Valmonde đến bên Désirée, cúi xuống, hôn cô bé một cách dịu dàng, rồi quay lại nhìn đứa trẻ.
“Ôi! Cậu bé ơi… có chuyện gì vậy?!”
Cô ấy kêu lên vì ngạc nhiên. Vào thời điểm đó, tiếng Pháp được nói ở điền trang Valmonde.
“Tôi biết là cô sẽ ngạc nhiên!” Désirée mỉm cười nói:
“Nó càng lớn, nó càng giống một con lợn sữa! Hãy nhìn chân và tay của nó, và móng của nó – nó có móng! Nhìn này, Zandine đã cắt móng cho nó sáng nay, đúng không, Zandine?
Zandine cúi đầu:
“Vâng, thưa bà!”
Desiree tiếp tục:
“Nó khóc to quá! Armand có thể nghe thấy từ xa, cho đến tận túp lều của La Blanche.”
Bà Valmonde không rời mắt khỏi đứa trẻ. Bà bế đứa trẻ lên và đi đến cửa sổ sáng để nhìn rõ hơn. Bà quan sát đứa trẻ thật kỹ, rồi nhìn Zandine như muốn hỏi, nó giống ai mà da lại đen như thể bị phơi nắng trên cánh đồng bông thế?
“Đúng vậy, thằng bé đã lớn và thay đổi rồi,” Bà Valmonde nói, nhẹ nhàng đặt đứa trẻ vào tay bà.
“Vậy Armand đã nói gì?”
Nghe câu hỏi của bà Valmonde, Désirée nở nụ cười rạng rỡ:
“Ồ, Armand tự hào và hạnh phúc khi được làm cha, tôi tin vậy, vì anh ấy có một đứa con trai, người sẽ mang họ Aubigny – và anh ấy nói rằng anh ấy sẽ yêu đứa bé nhiều như vậy nếu đó là một đứa con gái. Nhưng tôi biết không phải vậy, anh ấy nói vậy để làm tôi vui. Mẹ biết mà,” cô nói thêm, và ra hiệu cho mẹ cô nghiêng người lại gần cô và thì thầm:
“Anh ấy chưa phạt ai từ khi đứa bé chào đời. Ngay cả Negrillon cũng giả vờ đốt chân để ở nhà, tôi lo cho anh ấy, nhưng Armand chỉ cười và nói Negrillon là một “kẻ giả vờ” rất giỏi!… Ôi, mẹ ơi, con vui quá!”
Désirée đã đúng, việc kết hôn rồi có một cậu con trai đẹp trai, đáng yêu đã khiến Armand bớt kiêu ngạo, độc đoán và hống hách. Những thay đổi này khiến Désirée dịu dàng, tốt bụng cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc và yêu chồng hết lòng. Khi chồng cau mày, cô run rẩy nhưng vẫn yêu anh. Khi chồng mỉm cười, cô cảm thấy như đó là một phước lành của Chúa, bởi vì khuôn mặt đẹp trai, mạnh mẽ của Armand đã bớt cau có và cau có hơn kể từ ngày anh gặp và yêu cô.
Nhưng khi đứa con của cô được ba tháng tuổi, Désirée cảm thấy như thể một bầu không khí rất ngột ngạt đang đe dọa sự bình yên của người mẹ và đứa con. Lúc đầu, nó mơ hồ và không rõ ràng… Một nỗi lo lắng và một điều bí ẩn đang được thì thầm giữa những người nô lệ; sau đó là những chuyến thăm bất ngờ của những người hàng xóm sống xa. Và tệ hơn nữa, thái độ của chồng cô thay đổi khủng khiếp đến mức cô không dám hỏi tại sao. Khi Armand nói chuyện với cô, anh ta quay đi và không còn nhìn cô một cách dịu dàng và trìu mến nữa. Armand thường xuyên vắng nhà, và khi anh ta ở nhà, anh ta sẽ tìm cách tránh cô và đứa bé mà không có lý do. Thậm chí còn bi thảm hơn, Armand đối xử với những người nô lệ trên đồn điền một cách tàn nhẫn và độc ác như Satan. Désirée phải chịu đựng mọi thứ đã xảy ra và cô ấy bối rối và sợ hãi.
Một buổi chiều nóng nực, cô ngồi trong phòng, mặc một chiếc áo choàng mỏng bằng vải voan, cô đưa tay vuốt vài lọn tóc trên trán, mái tóc nâu vàng của cô buông xõa trên đôi vai trắng trẻo. Đứa con của cô, một cậu bé cởi trần, đang ngủ trên chiếc giường gỗ hồng sắc chạm trổ, sang trọng và uy nghiêm như một ngai vàng có màn trướng. Đột nhiên quay lại, cô bắt gặp hình ảnh đứa con lai của La Blanche (cậu có 1/4 dòng máu đen) - cậu cũng cởi trần - đang đứng gần đó, cầm một chiếc quạt lông công, quạt cho đứa con của cô. Cô nhìn đứa con của mình một cách vô hồn và buồn bã, cố gắng xua tan cảm giác buồn bã đang lớn dần trong lòng. Cô nhìn đứa con của mình rồi nhìn cậu bé lai, nhìn qua nhìn lại. "À!" Tôi hiểu rồi, điều đó quá rõ ràng, tại sao cô lại không nghĩ đến điều đó...! Cô cảm thấy lạnh và như thể có một lớp sương mù lạnh lẽo đang bao quanh cô.
Cô nghẹn ngào, muốn nói chuyện với cậu bé lai, nhưng không thể thốt ra một lời. Đột nhiên cậu bé nghe thấy có người gọi tên mình, cậu ngẩng đầu lên, bà chủ nhà ra hiệu cho cậu đi ra cửa. Cậu nhẹ nhàng đặt chiếc quạt lông công xuống, ngoan ngoãn rón rén đi đến cửa để không đánh thức đứa trẻ đang ngủ.
Désirée ngồi bất động, nhìn chằm chằm vào đứa con của mình, khuôn mặt đầy sợ hãi…!
Đúng lúc đó, Armand bước vào phòng, không thèm để ý đến vợ mình, anh ta đi thẳng đến bàn làm việc và lục lọi một số giấy tờ.
“Armand,” cô gọi tên chồng mình bằng giọng nói xuyên thấu trái tim cô, nhưng anh không nghe thấy. “Armand,” cô gọi lần nữa. Cô ngồi dậy và loạng choạng đi về phía chồng mình. “Armand,” tim cô đập nhanh, cô nắm lấy tay anh: “Hãy nhìn đứa con của chúng ta. Điều này có nghĩa là gì? Hãy nói cho em biết.”
Armand lạnh lùng hất tay vợ ra. “Nói cho tôi biết, điều đó có nghĩa là gì?”
Desiree kêu lên đau đớn...!
Armand thì thầm:
“Điều đó có nghĩa là cậu bé không phải người da trắng; và… điều đó có nghĩa là bạn cũng không phải người da trắng.”
Một lời buộc tội vô lý mà Désirée đã dũng cảm phủ nhận ngay lập tức:
“Không đúng, em là người da trắng! Nhìn tóc em kìa, tóc em màu nâu, còn mắt em thì màu xám. Armand, em vẫn thích nhìn đôi mắt xám của anh. Da anh cũng trắng nữa.” Nắm lấy cổ tay chồng:
“Nhìn này, tay tôi còn trắng hơn tay anh, Armand.”
Sau đó cô cười trong đau đớn và oán giận.
“Ồ, trắng như La Blanche!”
(La Blanche là một cô gái da trắng nhưng mẹ cô thực chất là một nô lệ da đen). Armand trả lời một cách tàn nhẫn rồi quay đi và bỏ đi…
Désirée tê liệt trong lòng. Cô nhanh chóng viết một lá thư cho Madame Valmonde.
“Mẹ ơi, họ nói con không phải người da trắng. Armand cũng nói vậy. Xin Chúa hãy nói với họ rằng điều đó không đúng. Mẹ biết điều đó không đúng! Mẹ ơi, con muốn chết, con phải chết, con không thể sống trong đau khổ mãi được!”
Bà Valmonde trả lời bức thư rất ngắn gọn:
“Désirée, con yêu của mẹ, hãy về nhà, hãy quay lại Valmonde với mẹ, mẹ sẽ luôn yêu con. Hãy đưa cháu của con về với bà nữa nhé!”
Khi Désirée nhận được lá thư của Madame Valmonde, bà mang nó đến cho chồng đọc, và để nó trên bàn. Sau đó, bà ngồi đó như một bức tượng... bất động và nhợt nhạt.
Armand im lặng, lạnh lùng lướt qua lá thư rồi không nói gì.
"Em có thể đi được không, Armand?" cô hỏi bằng giọng rõ ràng nhưng đầy mong đợi.
“Được rồi, đi thôi!”
“Anh muốn em đi không?”
“Đúng, tôi muốn anh biến đi!”
Armand cảm thấy cay đắng và cay đắng, nghĩ rằng Đấng toàn năng đã quá tàn nhẫn và bất công. Trong mọi trường hợp, anh trả thù bằng cách đâm vào trái tim đau khổ của vợ mình và hành hạ cô để trút giận. Hơn nữa, anh không còn yêu cô nữa, vì anh mang mối hận vì đã cưới cô và trao cho cô cái tên đẹp đẽ, đáng kính của gia tộc Aubigny. Cô mang trong mình dòng máu của một nô lệ da màu, điều mà anh không biết.
Désirée quay đi trong đau đớn như thể bị đấm vào mặt, cô lặng lẽ bước về phía cửa với hy vọng chồng cô sẽ gọi cô lại…
“Tạm biệt, Armand.”
Cô ấy nói như thể đang cầu xin.
Armand vẫn im lặng... Đây là cơ hội cuối cùng để anh làm hòa với vợ, nhưng trái tim anh lạnh lùng và thờ ơ.
Désirée đi tìm con, Zandine và đứa bé đang tận hưởng làn gió mát trên ban công. Cô lấy đứa trẻ từ tay y tá mà không giải thích một lời; sau đó cô bế đứa trẻ đi, biến mất dưới bóng râm của những cây sồi già....
Đó là một buổi chiều tháng Mười; mặt trời vừa lặn và những người nô lệ đang bận rộn thu hoạch bông trên cánh đồng.
Désirée vẫn mặc chiếc áo choàng mỏng, đôi dép xăng đan, mái tóc xõa và ánh nắng buổi chiều làm mái tóc mềm mại, đẹp đẽ của cô tỏa sáng. Cô không đi ra đường chính, con đường đến trang trại Valmonde, mà băng qua cánh đồng hoang, nơi có nhiều rễ cây, bụi rậm, gai và cỏ dại mọc hoang dã…
Nàng mang đứa con của mình vào sâu trong đám lau sậy của đầm lầy, vào khu rừng độc và... không bao giờ quay trở lại...!
***
Vài tuần sau, một sự kiện xảy ra tại L'Abri khiến nhiều người tò mò. Giữa sân sau, Armand ngồi bên một đống lửa lớn, xung quanh là khoảng nửa tá nô lệ, theo lệnh của chủ nhân, người có nhiệm vụ giữ cho ngọn lửa cháy sáng…
Một chiếc nôi nhỏ xinh được ném vào giàn thiêu cùng với quần áo, tã lót, mũ, găng tay của em bé... Và tất cả quần áo nhung, lụa và ren quý hiếm dành cho tầng lớp thượng lưu và người giàu...
Thứ cuối cùng bị đốt là một chồng thư, những lá thư mà Désirée đã gửi cho Armand trong thời gian họ yêu đương và đính hôn. Cuối cùng, có một lá thư bị kẹt ở dưới cùng của ngăn kéo, Armand nhặt nó lên… nhưng nó không phải của Désirée; đó là một lá thư rất cũ mà mẹ Armand đã viết cho cha anh. Armand mở nó ra và đọc: “Tình yêu của tôi, con luôn cảm ơn Chúa vì đã ban cho con một người chồng yêu thương, bảo vệ và che chở cho con”: “Nhưng trên hết những điều tốt đẹp này, ngày và đêm, con thầm cảm ơn Chúa vì đã ban phước và bảo vệ Armand, đứa con của chúng ta; con sẽ không bao giờ biết rằng người mẹ đã sinh ra con, người yêu thương con, lại mang trong mình dòng máu nô lệ da màu!”
Armand bị sốc và choáng váng…!!!
Đứa con của Désirée / bởi Kate Chopin
Gió Vi Vu Phỏng Dịch
Kate Chopin
